Trong hệ thống thông gió và điều hòa không khí, van chặn lửa (fire damper) và van gió (volume control damper) có hình dáng và kích thước tương đối giống nhau, nhưng trên thực tế van chặn lửa thường nặng hơn rất nhiều so với van gió cùng kích thước. Sự khác biệt này không phải do thiết kế dư thừa, mà xuất phát từ yêu cầu kỹ thuật và an toàn cháy nổ hoàn toàn khác nhau của hai loại van.
Yêu cầu chịu nhiệt độ cực cao trong hỏa hoạn
Van chặn lửa được thiết kế để:
- Chịu nhiệt độ rất cao (thường 250–1.000°C),
- Duy trì kết cấu ổn định trong thời gian dài (60, 90, 120 phút hoặc hơn),
- Ngăn lửa và khói lan qua các khoang cháy.
Để đáp ứng yêu cầu này, van chặn lửa phải sử dụng:
- Thép dày hơn,
- Vật liệu chịu nhiệt,
- Kết cấu gia cường,
trong khi van gió thông thường chỉ làm việc ở nhiệt độ môi trường hoặc nhiệt độ gió điều hòa.
Độ dày vật liệu và kết cấu khung van
So với van gió:
- Thân và khung van chặn lửa có độ dày lớn hơn,
- Cánh van được gia cường để không bị biến dạng khi gặp nhiệt,
- Có gân tăng cứng, bản lề và trục chịu lực lớn.
Những yếu tố này làm khối lượng van tăng đáng kể so với van gió chỉ cần đáp ứng yêu cầu điều tiết lưu lượng.
Có lớp vật liệu chống cháy và cách nhiệt
Nhiều loại van chặn lửa được tích hợp:
-
- Lớp vật liệu trương nở khi gặp nhiệt,
- Lớp cách nhiệt chống truyền nhiệt,
- Gioăng chịu nhiệt đặc biệt.
- Sử dụng bọc thạch cao nặng
- Sử dụng tấm MgSO4 tăng đáng kể trọng lượng
Các vật liệu này không chỉ tăng khả năng ngăn lửa mà còn làm tăng trọng lượng tổng thể của van.
Cơ cấu đóng tự động an toàn hơn
Van chặn lửa phải đóng chắc chắn và kín khi xảy ra cháy, nên được trang bị:
- Lò xo lực lớn,
- Cơ cấu chốt giữ chắc chắn,
- Trục và ổ đỡ kích thước lớn.
Trong khi đó, van gió thông thường chỉ cần đóng mở nhẹ nhàng bằng tay gạt hoặc motor nhỏ.
Yêu cầu về độ kín và ổn định kết cấu
Trong hỏa hoạn:
- Áp suất khói và nhiệt tăng cao,
- Van có thể chịu lực va đập và biến dạng nhiệt.
Do đó, van chặn lửa cần:
- Kết cấu cứng vững,
- Độ kín cao khi đóng,
- Không bị cong vênh hoặc kẹt cánh.
Những yêu cầu này buộc nhà sản xuất phải tăng trọng lượng và độ bền kết cấu.
Tuân thủ tiêu chuẩn kiểm định nghiêm ngặt
Van chặn lửa phải vượt qua các thử nghiệm:
- Thử chịu lửa,
- Thử rò rỉ khói,
- Thử biến dạng nhiệt,
theo các tiêu chuẩn PCCC. Để đạt chứng nhận, thiết bị phải được thiết kế an toàn hơn, dư bền hơn, dẫn đến trọng lượng lớn hơn so với van gió không yêu cầu các thử nghiệm này.
Trọng lượng van chặn lửa ảnh hưởng rất lớn đến hệ thống giá đỡ và phương án thi công
Van chặn lửa nặng hơn nhiều so với van gió cùng kích thước là do:
- Phải chịu nhiệt độ và điều kiện khắc nghiệt khi cháy,
- Sử dụng vật liệu dày và chịu nhiệt,
- Có thêm lớp chống cháy, cơ cấu đóng an toàn,
- Đáp ứng các tiêu chuẩn PCCC nghiêm ngặt.
Sự “nặng” này không phải là nhược điểm, mà chính là yếu tố đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho công trình. Vì vậy, không thể thay thế van chặn lửa bằng van gió thông thường, dù hai loại có cùng kích thước hình học.
Bài viết liên quan: