Trong hệ thống thông gió và điều hòa không khí, van gió là thiết bị dùng để đóng, mở hoặc điều chỉnh lưu lượng không khí. Tùy theo phương thức vận hành, van gió được chia thành van tay và van gió điện (Motorized Damper). Trên thực tế, van gió điện có giá thành cao hơn đáng kể so với van tay cùng kích thước, và điều này xuất phát từ nhiều yếu tố kỹ thuật và vận hành khác nhau.
Có thêm bộ truyền động điện (motor)
Yếu tố quan trọng nhất làm tăng giá thành của van gió điện là bộ motor truyền động. Motor dùng cho damper không phải motor thông thường mà là:
- Motor động cơ van gió chuyên dụng cho HVAC,
- Có mô-men xoắn phù hợp để đóng/mở cánh van,
- Hoạt động ổn định trong thời gian dài.
Ngoài ra, motor còn có:
- Hộp giảm tốc,
- Cơ cấu giới hạn hành trình,
- Lò xo hồi (với loại fail-safe).
Những bộ phận này làm chi phí tăng đáng kể so với van tay chỉ có cơ cấu cơ khí đơn giản.
Khả năng điều khiển tự động và chính xác
Van gió điện cho phép:
- Điều khiển đóng/mở từ xa,
- Điều chỉnh góc mở theo tín hiệu điều khiển (ON/OFF hoặc tuyến tính),
- Tích hợp vào hệ thống điều khiển trung tâm BMS.
Để thực hiện được điều này, van gió điện cần:
- Motor chính xác,
- Bo mạch điều khiển,
- Công tắc hành trình và cảm biến vị trí.
Tất cả đều làm tăng giá thành so với van tay vận hành thủ công.
Yêu cầu cao về độ bền và độ tin cậy
Van gió điện thường làm việc:
- Liên tục,
- Trong các hệ thống quan trọng như phòng sạch, tăng áp, hút khói, AHU lớn.
Do đó, cả van và motor đều phải:
- Có độ bền cao,
- Hoạt động ổn định,
- Ít sai số trong suốt vòng đời sử dụng.
Các yêu cầu này dẫn đến việc sử dụng vật liệu tốt hơn và quy trình sản xuất, kiểm tra nghiêm ngặt hơn.
Chi phí thiết kế, tích hợp và thử nghiệm
Không giống van tay, van gió điện cần:
- Thiết kế đồng bộ giữa thân van và motor,
- Kiểm tra mô-men, tốc độ đóng/mở,
- Thử nghiệm vận hành trước khi xuất xưởng.
Ngoài ra, việc đảm bảo tính tương thích với hệ điều khiển (BMS, PLC) cũng làm tăng chi phí sản xuất và kỹ thuật.
Có nhiều tính năng an toàn bổ sung
Nhiều loại van gió điện được trang bị:
- Chức năng fail-safe (tự đóng hoặc mở khi mất điện),
- Tín hiệu phản hồi trạng thái (open/close),
- Khả năng khóa vị trí.
Các tính năng này giúp tăng mức độ an toàn và độ tin cậy cho hệ thống nhưng đồng thời cũng làm giá thành cao hơn van tay.
Giảm chi phí vận hành và nhân công về lâu dài
Mặc dù giá đầu tư ban đầu cao hơn, van gió điện giúp:
- Giảm nhân công vận hành,
- Không cần thao tác thủ công tại hiện trường,
- Dễ dàng kiểm soát và điều chỉnh lưu lượng.
Về lâu dài, điều này giúp tiết kiệm chi phí vận hành so với van tay, đặc biệt trong các công trình lớn hoặc hệ thống phức tạp.
Phù hợp với xu hướng tự động hóa công trình
Các công trình hiện đại ngày càng yêu cầu:
- Tự động hóa,
- Giám sát tập trung,
- Vận hành thông minh.
Van gió điện là một phần không thể thiếu trong hệ thống HVAC hiện đại, trong khi van tay chỉ phù hợp cho các hệ thống đơn giản hoặc ít thay đổi.
Sử dụng van gió điện tăng chi phí đầu tư như giảm chi phí vận hành
Van gió điện (Motorized Damper) có giá thành cao hơn van tay vì:
- Có thêm bộ motor và cơ cấu điều khiển,
- Khả năng tự động hóa và điều khiển chính xác,
- Yêu cầu cao về độ bền, an toàn và tích hợp hệ thống,
- Phù hợp với các hệ thống HVAC hiện đại.
Mức giá cao hơn không chỉ là chi phí thiết bị, mà là giá trị về vận hành, an toàn và hiệu quả lâu dài. Việc lựa chọn van tay hay van gió điện cần dựa trên quy mô công trình, yêu cầu vận hành và mức độ tự động hóa.
Bài viết liên quan: